کانون‌های بعدمحور و کانون‌های وظیفه‌محور
در کانون‌های ارزیابی و توسعه دقیقاً چه چیزی مورد سنجش قرار می‌گیرد؟
کانون ارزیابی و توسعه ابزاری است که به منظور قضاوت و تصمیم‌گیری در زمینه روان‌شناسی صنعتی و سازمانی و مدیریت منابع انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استقرار کانون فرآیند اصلی سیستم انتخاب مبتنی بر شایستگی است و در همین راستا از ابزارهای شبیه‌سازی استفاده می‌شود. کانون ارزیابی و توسعه ابزار مفیدی برای انتخاب، آموزش و توسعه کارکنان است و می‌تواند افرادی را انتخاب کند که موفقیت کاری آن‌ها در سازمان دور از انتظار نیست. کانون‌های ارزیابی و توسعه از لحاظ هدف، نحوه اجرا یا عوامل دیگر به انواعی تقسیم می‌شوند؛ اما در یک دسته‌بندی اصلی‌تر می‌توان کانون‌ها را از نظر ماهیت و موضوع موردسنجش به دو نوع بعدمحور و وظیفه‌محور تقسیم کرد.
کانون ارزیابی بعدمحور یا Dimension-Based روشی استاندارد است که با ارزیابی ابعاد و صفات به پیش‌بینی موفقیت فرد در آینده شغلی می‌پردازد. موضوع مورد سنجش در این نوع از کانون‌ها دانش، مهارت‌ها، توانایی‌ها و دیگر ویژگی‌های شخصیتی است که از تحلیل شغل بدست آمده‌است. این موارد صفت‌ها یا سازه‌هایی هستند که با نام شایستگی یا بعد شناخته می‌شوند و از طریق تمرین‌ها یا ابزارهای ارزیابی مورد سنجش قرار می‌گیرند. در کانون‌های بعدمحور اولین گام تحلیل شغل به منظور تعیین ابعاد یا شایستگی‌های موردنیاز برای موفقیت در شغل‌های موردنظر است. شناخته‌شده‌ترین کانون‌ها همین کانون‌های بعدمحور هستند.
کانون ارزیابی وظیفه‌محور یا Task-Based روش جدیدی برای استقرار کانون ارزیابی و توسعه است که بر ارزیابی وظایف مرتبط با شغل شرکت‌کنندگان تمرکز دارد. اصول اصلی کانون‌های وظیفه‌محور تحلیل شغل و تمرین‌های نمونه کار هستند. در حقیقت در این نوع کانون هم تحلیل شغل انجام می‌شود؛ اما هدف آن شناسایی وظایف کاری و رتبه‌بندی آن‌هاست. کانون‌های وظیفه‌محور تأکید زیادی بر تمرین‌های شبیه‌سازی دارند؛ چرا که در تمرین‌های شبیه‌سازی رفتارهای اصلی مرتبط با شغل مورد سنجش قرار می‌گیرند. کانون‌های ارزیابی وظیفه‌محور به دنیای واقعی نزدیک‌تر هستند و نتایج ملموس‌تری دارند.
کانون‌های وظیفه‌محور و بعدمحور از نظر نوع و طراحی تمرین‌ها نیز با یکدیگر متفاوت هستند:
- در کانون‌های بعدمحور، ابعاد و شایستگی‌ها اهمیت دارند؛ بنابراین تمرین‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که ابعاد رفتاری مرتبط با شغل مربوطه را آشکار سازند تا ارزیابان بتوانند بعد موردنظر را ارزیابی کنند. ابعاد خاص‌تر از شایستگی‌ها هستند و حتی می‌توان یک شایستگی را مجموعه‌ای از چند بعد مرتبط در نظر گرفت؛ اما در نگاه کلان‌تر و در مقایسه با وظایف، بعد و شایستگی تقریباً مترادف در نظر گرفته شده‌اند.
- در کانون‌های وظیفه‌محور وظیفه کاری افراد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. وظیفه مجموعه رفتارهای ضروری برای عهده‌دار شدن یک شغل است. در کانون ارزیابی وظیفه‌محور با مشاهده انجام فعالیت‌های مختلف در راستای انجام یک وظیفه، عملکرد افراد در آن وظیفه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در این نوع از کانون‌ها شبیه‌سازی نقش پررنگ‌تری دارد و تمرین شبیه‌سازی طراحی‌شده باید معرف همان شغل و وظیفه موردنظر باشد.
نظر شما :